Slimme elektriciteitstarieven

Het grootste probleem van leveranciers van elektrische energie is dat ze exact de juiste hoeveelheid moeten leveren op het moment dat de klanten erom vragen. Deze leveranciers kunnen niet zeggen "dat hebben we even niet in voorraad, kom over een uur terug; dan hebben we weer nieuwe", en "mag het een paar kWatt meer zijn?" kan ook niet. Elektrische energie opslaan is lastig. Mede door nieuwe, lastig te voorspellen, bronnen van elektrische energie (windturbines en zonnepanelen) worden deze problemen steeds groter.

Hoe breng je vraag en aanbod exact in evenwicht?

Dat gebeurt nu op verschillende manieren voor verschillende tijdschalen:

Tijdschaal	Mechanisme	Beperkingen, nadelen
Seconden	Vliegwielwerking van de generatoren en schommelingen van de geleverde spanning	Maximaal toegestane frequentie- en spannings­variatie is enkele procenten
Minuten	Reservecapaciteit stand-by houden, snel in- en uitschakelbare generatoren (bijvoorbeeld gasturbines)	Standby stoom­ge­ne­ra­to­ren ge­brui­ken veel energie; gas­turbines zijn erg duur in gebruik
Uren	Met de tijd variërende tarieven om af­ne­mers aan te moedigen minder energie te gebruiken in de piekuren en meer in de daluren	Het huidige tariefsysteem (voor huishoudens) is erg star

Het tariefsysteem voor huishoudens is dom en star

In Nederland geldt voor huishoudens een piektarief en een daltarief. (Sommige huis­hou­dens hebben zelfs maar één tarief; dat is dan het piektarief, maar ze betalen wel wat minder vastrecht.) De tijdstippen waarop het ene of het andere tarief geldt liggen maanden (soms wel een jaar) tevoren vast. Dat is lekker simpel, maar met zulke tarieven kunnen particuliere huishoudens niet helpen bij het stabiel houden van het elek­tri­ci­teits­net. Onze huidige slimme meters zijn helemaal niet slim. Het enige voordeel dat ze hebben (boven domme meters) is dat ze op afstand uitgelezen kunnen worden en af­zonderlijke tellerstanden bijhouden voor (met zonne­panelen opgewekte) terug­ge­le­ver­de energie.

Slimme huishoudelijke apparaten

Het is niet voor alle huishoudelijke apparatuur zinnig deze zo slim te maken dat ze hun energieverbruik gecoördineerd met het elektriciteitsbedrijf kunnen uitstellen. Fornuizen, waterkokers, koffiezetters, computers, TVs, verlichting, enz., komen eigenlijk niet in aan­merking, want op het moment dat we die zaken willen gebruiken, willen we meestal zo snel mogelijk resultaat. Maar voor (vaat-)wasmachines geldt dat niet. Meestal kunnen we wel een half uurtje extra wachten op het resultaat zonder dat dit een probleem is. Ook het opladen van elektrische auto's en fietsen mag (meestal) wel een uurtje later gereed zijn. Uiteraard moeten die apparaten een instelling hebben voor het geval de eigenaar haast heeft (en dan toch zo snel mogelijk werken).

Maar huishoudelijke apparaten kunnen alleen meewerken als ze continu op de hoogte zijn van de toestand van het elektriciteitsnetwerk (en natuurlijk moet het tarief mee variëren zodat er ook een financiële aanmoediging is). Er zal dus een communicatie-pad nodig zijn van de leverancier van elektrische energie naar die apparaten. Op dit moment is daar geen voorziening voor. Maar die is zeker wel te maken. Bijvoorbeeld een data signaal via de kabels van het lichtnet, GSM broadcast, Internet, enz..

Een echt grote klapper is te maken met de oplaadinrichting van elektrische auto's. Dat gaat om best veel energie en een slimme inrichting zou op piekmomenten energie kunnen terugleveren. Zo'n oplaad­inrichting moet je kunnen vertellen dat de accu's van de auto ontladen mogen worden (tot bijvoorbeeld tot 50%). Dan kan die oplaad­inrichting tijdens uren dat elektrische energie duur is gaan terugverkopen en tijdens uren dat het goedkoop is weer opladen. Zo verdient je oplaadinrichting (in samenwerking met je elektrische auto) geld voor je op uren dat je er toch niet mee rijdt. Doordat er altijd een (door jou ingestelde) minimum hoeveelheid energie in de auto accu's zit hoef je niet bang te zijn dat je stil komt te staan tijdens een onverwacht ritje naar de supermarkt of het ziekenhuis. Uiteraard moeten zowel je elektrische auto als de oplaadinrichting hiervoor geschikt zijn.

Wat hebben we nodig voor zo'n slim elektriciteitsnetwerk?

• Een slim elektriciteitsnetwerk waarin de tarieven voor huishoudens af­han­ke­lijk van de actuele vraag- en aanbodsituatie variëren.
• Huishoudelijke apparaten en auto-opladers die hun verbruik kunnen aan­pas­sen om in te spelen op het variërende tarief.
• Een (inter-)nationale afspraak over de wijze waarop het elektriciteitsbedrijf de actuële tarieven communiceert.
• Elektriciteitsmeters die verbruikte en teruggeleverde energie registreren in meer dan twee tarieven.