donderdag 14 augustus 2014

Ethiek - experimenten met emotie

Facebook heeft recentelijk geëxperimenteerd met de emoties van haar gebruikers door die gebruikers extra positieve of juist extra negatieve nieuwsberichten te tonen en te meten hoe dat de berichten die deze gebruikers vervolgens plaatsten beïnvloedde.
Een Amerikaanse dating site (OKCupid) heeft het bestaan opzettelijk partner voorstellen te doen die (volgens de eigen matching logica) slechte matches waren.

Dit zijn beide psychologische experimenten waar de "deelnemers" geen toestemming voor hebben gegeven en mogelijk zelfs nadeel door oplopen. Ethisch onverantwoord en, indien uitgevoerd in een academische, medische, of psychiatrische omgeving, strafbaar (einde van de academische carriëre en mogelijk zelfs gevangenisstraf). Lauren Weinstein beschrijft het goed op zijn (Engelstalige) web log.

Het doet me denken aan mijn (hopelijk misplaatste) gevoel dat wij allemaal regelmatig onderdeel zijn van experimenten waarbij wegenbouwers die langdurige projecten uitvoeren elke week weer een paar parkeerplaatsen vullen met bouwmaterialen om te kijken of de mensen die hun auto nu nog moelijker kwijt kunnen eindelijk in opstand komen.

Ethiek

Ethiek is eigenlijk een duur woord voor fatsoen. Voor het experimenteren met menselijke proefpersonen is vooraf instemming van die proefpersonen nodig. Een experiment waarbij de proefpersonen niet weten dat ze proefpersonen zijn is onethisch.

Het probleem van deze experimenten van Facebook en OKCupid is dat we nu andere websites minder gemakkelijk zullen vertrouwen. Dat is een schade die bijna niet meer te herstellen is.

Nu kun je je afvragen of dat verloren vertrouwen wel terecht was. Persoonlijk meen ik dat de meeste websites oprecht zijn; het product van goed bedoelende amateurs of professionals. Deze websites proberen iets nuttigs aan de wereld toe te voegen en deze schade hebben ze niet verdiend.

Boycot

Het simpelste wat je tegen zulk schandalig misbruik van vertrouwen kunt doen is boycotten. Ik zit niet op Facebook, noch op OKCupid. Maar wie daar wel op zit zou moeten overwegen of dat, na deze onthullingen, nog zo kan blijven.