NS vertrektijd, overstaptijd, vertrekprocedure

NS publiceert de geplande vertrektijden van haar treinen (en voor de grotere stations ook de aankomsttijden). Onder vertrektijd verstaat NS het moment dat de trein zich in beweging zet. Het fluiten van de conducteur en het sluiten van de deuren mag (volgens de eigen regels van NS) tot 20 seconden eerder beginnen. Ik merk regelmatig dat het tot wel 30 seconden eerder begint. Maar in het volgende zal ik met 20 seconden rekenen. De reiziger die 10 seconden voor de gepubliceerde vertrektijd het perron op rent kan zo een trein met vergrendelde deuren aantreffen.

Dat is belachelijk.

Als dienstverlenend bedrijf moet NS tijden publiceren die voor de klanten (U en ik dus) nuttig zijn om van de trein gebruik te kunnen maken. Dat betekent in mijn optiek dat reizigers tot en met de laatste seconde voor de gepubliceerde vertrektijd moeten kunnen instappen. Het moment waarop de trein zich in beweging zet is voor de klant niet direct van belang. (Het moment waarop de deuren na aankomst op een station open gaan is dat wel.)

Officieel is instappen zelfs verboden vanaf het moment dat de conducteur fluit; eigenlijk moet de reiziger zich dus al in de trein bevinden vóór dat moment. Conducteurs die hun fluit gebruiken om de reizigers wat aan te sporen dwingen de nog niet ingestapte reizigers tot een keuze tussen de trein missen of deze regel overtreden. Gelukkig zijn we echte Nederlanders als het om dit soort belachelijke regels gaat... Dus overtreden we massaal deze regel!

Er zijn ook conducteurs die de deuren pas proberen te sluiten op het moment van de gepubliceerde vertrektijd. Kennelijk vinden zij het (net als ik) de officiële procedure niet redelijk.

Overstaptijden

Voor stations met overstapmogelijkheden publiceert NS een benodigde overstaptijd. Vanwege deze vertrekprocedure wordt daarvan 20 seconden afgeknabbeld. Op een station met een overstaptijd van 5 minuten en een geplande aankomsttijd van 17:06 is het halen van een trein die om 17:11 zou moeten vertrekken dus niet zo zeker.

Onzekerheid over het laatste moment waarop men kan instappen is tijdverlies

Misschien vraagt u zich af waarom ik zo zeur over 20 seconden. Dat zit zo. Onzekerheid over het vertrektijdstip vergroot de gemiddelde reistijd van de passagiers met extra wachttijd. Doordat niet alle conducteurs al vanaf 20 seconden voor de gepubliceerde vertrektijd proberen de deuren te sluiten neemt de onzekerheid toe. Wachttijd is een onderdeel van de reistijd dat door de meeste reizigers als bijzonder vervelend wordt ervaren. Dat moet je dus kort houden om het openbaar vervoer aantrekkelijk te maken. De gemiddelde wachttijd voor de passagiers neemt toe met de onzekerheid over het tijdstip waarop ze ingestapt moeten zijn. Statistisch gesproken heeft dat tijdstip een kansverdeling. Hoe breder die kansverdeling, hoe groter de gemiddelde wachttijd van de passagiers.

Omdat te vroeg vertrekken altijd te voorkomen is (door even te wachten) is te vroeg vertrekken niet goed te praten.

De feitelijke duur van de vertrekprocedure varieert met de drukte. Zelfs de beste conducteur kan dat niet op de seconde precies schatten. Het is voor reizigers en conducteurs veel eenvoudiger als de vertrekprocedure pas mag beginnen op het gepubliceerde moment. Misschien betekent dit dat alle treinen gemiddeld 10 seconden later rijden, maar dat komt alleen doordat ze niet meer af en toe te vroeg vertrekken. Statistisch gesproken: van de kansverdeling van het moment waarop de deuren gaan sluiten, is het deel vóór het gepubliceerde tijdstip afgekapt.