Fusies van universiteiten

In zijn column in NRC wetenschapsbijlage van 24-25 september 2011 beschrijft Piet Borst op treffende wijze hoe de nieuwe bestuurders van de UvA de macht van de hoogleraren hebben overgenomen en de hoogleraren (letterlijk) naar de tweede rang hebben gestuurd. In Amsterdam gaan de fusieplannen tussen de UvA en de VU voorlopig niet door, maar in het zuidwesten van de Randstad denderen fusieplannen tussen de Erasmusuniversiteit Rotterdam, de TU Delft (mijn werkgever) en de Rijksuniversiteit Leiden gewoon door. Zelfs de tweede kamer is tegen.

Buiten de Colleges van Bestuur van de betrokken universiteiten zie ik weinig animo voor deze plannen. Maar het lijkt onwaarschijnlijk dat deze professionele bestuurders zich hierdoor laten afremmen. Hier zitten immers personen bij die alleen te strikken waren voor een salaris dat rond, of zelfs boven de balkenendenorm ligt. Met technisch-wetenschappelijk werk is zo'n salaris niet realistisch. Deze bestuurders hebben een heel andere achtergrond en mede daardoor hebben ze weinig binding met de wetenschappelijke bestaansredenen van de universiteit. Het logisch gevolg is dat veel medewerkers van deze universiteiten zich niet goed vertegenwoordigd voelen door hun CvB.

Waarom dan die fusieplannen?

De grootste voorstanders denken er kennelijk (nog) beter van te worden.

Dat is een heel negatief standpunt van mij, maar ik geloof echt dat je integriteit niet zult vinden bij mensen die onfatsoenlijk veel verdienen, maar juist bij de mensen die voor een meer normaal salaris hun stinkende best doen.

Argumenten dat een grotere universiteit automatisch een betere universiteit zou zijn haalt Piet Borst perfect onderuit. De beste universiteiten in de USA zijn goed door zware selectie aan de poort, hoge collegegelden en wetenschappelijke staf van wereldfaam. Selectie aan de poort en verhoging van collegegelden worden niet gemakkelijk(er) in te voeren door een fusie, de kwaliteit van de wetenschappelijke staf verbetert er ook niet door en wereldfaam verpruts je het allersnelst als je de naam van je universiteit verandert.

Wat is de optimale grootte van een faculteit en een universiteit?

Er is een bepaalde omvang nodig om plenair onderwijs in collegezalen efficiënt te maken (en plenair onderwijs is gewoon het goedkoopst). Die omvang ligt ergens tussen de 25 en de 400 studenten. Is de groep kleiner, dan zijn er leukere vormen van onderwijs mogelijk bij vergelijkbare inspanning van de docenten. (Aan de TU Delft is de norm minstens 20 studenten.) Is de groep nog groter, dan past het allemaal niet meer in een collegezaal van redelijke omvang en wordt redelijk contact tussen studenten en docenten lastig.

In de Bacherlor-fase van een opleiding zijn de colleges veel massaler dan in de Masters fase. Dat komt doordat in de Masters-fase veel meer gespecialiseerde vakken voor (in totaal) iets minder studenten (wegens studiestakers) worden gegeven. Om binnen de optimale range te blijven moet een faculteit jaarlijks tussen de 100 en 400 nieuwe eerstejaars studenten binnenhalen.

Een universiteit bestaat uit een aantal faculteiten. Door universiteiten samen te voegen kunnen mogelijke enkele dubbele faculteiten samengevoegd worden, maar dat heeft alleen zin als deze "ongezond" klein zijn. De universiteiten van Rotterdam, Delft en Leiden zijn behoorlijk verschillend; de belangrijkste overlap is dat Rotterdam en Leiden beide medische opleidingen hebben en die lijken mij "gezond" van grootte. Met een fusie is hier weinig winst te halen.

Kunnen studenten vakken bij andere universiteiten doen?

Sommige vakken (vooral in de Masters-fase) zijn maar op één universiteit te volgen. Om deze vakken toegankelijk te maken voor studenten van andere universiteiten is een procedure nodig waarbij de eigen universiteit (van de student) bepaalt of het vak in de studie past en de andere universiteit zich bereid verklaart de student te ontvangen en te tentamineren. Hiervoor zal in de regel een vergoeding van de eigen universiteit naar de andere universiteit gaan (tussen de faculteiten binnen één universiteit werkt een soortgelijk systeem). Een fusie tussen de universiteiten is hiervoor niet nodig.

Hoeveel eerstejaars studenten hebben deze universiteiten nu?

De gegevens van 2011 zijn nog niet bekend, maar in Delta (het blad van de TU Delft) van 3 februari 2011 staat een handig overzicht van de jaren 2006 t/m 2010. Deze drie universiteiten hadden in deze periode jaarlijks tussen de 2000 en 4000 nieuwe eerstejaars studenten. De aantallen groeien naar elkaar toe. In 2010 liggen ze tussen de 2500 en 3500.

Rotterdam heeft 7 faculteiten, Delft 8 en Leiden heeft 7 faculteiten (waarvan één niet in Leiden; maar in Den Haag). Gemiddeld over de faculteiten is het aantal eerstejaars studenten dus ongeveer optimaal. Gemiddelden zeggen niet alles. Sommige faculteiten zullen misschien wel het dubbele aantal scoren en andere minder dan de helft. Die grotere moet je dus zeker niet samenvoegen en die kleinere bestaan vast maar bij één van deze universiteiten.

If it ain't broke; don't fix it!

Laten de bestuurders van onze universiteiten zich alsjeblieft bezig houden met zaken die bewijsbaar in het belang van de eigen universiteit zijn. Op een extra bestuurslaag met misschien wel nog hoger betaalde bobo's zitten wij niet te wachten. En laten we bij vervanging van bestuurders (bij gelijke geschiktheid) kiezen voor de man of vrouw die voor wat minder geld dit bestuurswerk wil doen.

Ernstige brandwonden in verzorgingstehuizen en inrichtingen

Recentelijk gebeurde het voor de zoveelste keer dat een patient in een verzorgingstehuis of psychiatrische inrichting ernstige brandwonden opliep door vreselijk heet badwater. Enkele persberichten over dit recente geval staan op de web site van De Limburger en op Skipr.nl. Ook in dit geval wordt er gewezen naar personeel dat de regels niet goed heeft gevolgd.

Het lijkt redelijk van verzorgers te verlangen dat ze de temperatuur van het water controleren voordat ze de patiënt er aan blootstellen. Maar doordat thermostaatkranen gebruikt worden zal die temperatuur in vrijwel alle gevallen goed zijn. Immers, alleen als iemand (anders) die kraan op een veel hogere temperatuur heeft laten staan kan het fout gaan. Je kunt van mensen niet verwachten dat ze dit soort controles zorgvuldig blijven uitvoeren als het bijna nooit nodig blijkt.

Hoe lossen we dit op?

We moeten ervoor zorgen dat de verzorgers een niet-te-missen signaal krijgen als de temperatuur van het water gevaarlijk hoog is. Daarbij kun je natuurlijk allerlij mooie elektronische oplossingen bedenken, maar het kan heel eenvoudig en betaalbaar.

Al minstens 25 jaar geleden las ik in het elektronica tijdschrift Elektuur een advertentie voor stickers die je kon plakken op onderdelen die heet kunnen zijn. Alleen boven een bepaalde temperatuur werd een tekst leesbaar ("Hot" of iets dergelijks). De sticker is bedrukt met twee soorten inkt. Bij kamertemperatuur hebben die dezelfde kleur. Boven een bepaalde temperatuur verandert een van die inktsoorten van kleur. Dit proces is reversibel; als de temperatuur weer daalt wordt de tekst weer onzichtbaar.

Nog eerder had ik in mijn tienerkamer een gaskachel (Pelgrim Bambino) die gecoat was met emaille met een kleur die afhankelijk was van de temperatuur. Bij kamertemperatuur was de kleur ergens tussen rood en oranje. Bij hogere temperaturen veranderde de kleur richting paars. Je kon aan de kleur prima zien welke delen van de kachel je veilig kon aanraken.

Het moet toch mogelijk zijn zo'n kleurstof te gebruiken in de coating van een badkuip of douchebak? Dan kun je aan de kleur van je bad of douchebak zien hoe heet het water is. Natuurlijk hoeft niet het hele oppervlak van badkuip of douchebak te verkleuren. Een strook van 10cm breed is ook goed.

Hoe voeren we dat in?

Het vervangen van alle badkuipen kost veel tijd en geld. Bovendien moeten we eerst de fabriekanten van dit sanitair overtuigen dat er een markt voor is. In de tussentijd kunnen we werken met waterbestendige stickers. Die kunnen zowel op de uitloop van de thermostaatkraan als op de binnenzijde van de badkuip of douchebak geplakt worden.

Stickers die verkleuren met de temperatuur worden nog steeds geproduceerd. Er zijn zelfs verkleurende stickers om op je koffiemok te plakken. Deze zijn kennelijk vaatwasserbestendig; dus ook wel geschikt voor in de badkamer. Ze veranderen van kleur tussen de 40°C en 45°C. Precies goed dus. Een andere fabriekant maakt plastic dekseltjes voor koffiebekers die verkleuren bij 48°C. Dat is wat hoog, maar bij de echte fouten is het in het meestal ook héél erg fout; dus dan waarschuwt dat pigment ook wel.

Kortom; de techniek is er; nu nog de wil. Desnoods moet een benadeelde (of nabestaande daarvan) maar een proces wegens nalatigheid aanspannen. Het is gewoon een kwestie van stickers bestellen, aanbrengen en het personeel uitleggen waar die stickers voor dienen.

Correcties

Web adres van pagina in de web site van smartlid.com aangepast.
Web adres van de verkleurende stickers voor koffiemok aangepast.

Hoe veilig is DigiD?

De Iraanse overheid blijkt een ssl-certificaat te gebruiken waardoor ze kan haar burgers die gebruik maken van Google mail kon bespioneren.
Het certificaat is afkomstig van het Nederlandse Diginotar (uit Beverwijk). Hoe Iran aan het certificaat is gekomen is onduidelijk. Er zijn veel mogelijkheden:

1. Iraanse medewerkers hebben zich voorgedaan als Google medewerkers en het valse certificaat gewoon (?) gekocht.
2. Iraanse hackers hebben bij Diginotar ingebroken en toegang gekregen tot de computer waarmee de certificaten worden aangemaakt.
3. Een corrupte medewerker van Diginotar heeft de computer waarmee de certificaten worden gemaakt gebruikt om het valse certificaat te maken.
4. Een Google medewerker heeft bij Diginotar een certificaat gekocht en doorgespeeld aan Iran.
5. Enz.

In bijna alle gevallen is Diginotar betrokken door slechte beveiliging, nalatigheid, of corruptie. Het maakt eigenlijk niet uit waar de oorzaak precies ligt. Het vertrouwen in Diginotar is beschaamd en de consequenties zullen zwaar zijn. Ik verwacht dat Diginotar zeer binnenkort (voor het einde van dit jaar) ophoudt te bestaan. Inmiddels heeft de eigenaar van Diginotar verklaard dat het mogelijkheid 2 was (Diginotar is gehackt).

Keten van vertrouwen

Diginotar is een onderdeel in een keten van vertrouwen. Zo'n keten maakt veel betrokkenen kwetsbaar. Van de bespioneerde Iraanse burgers (die misschien voor hun leven moeten vrezen) tot en met alle kopers van certificaten van Diginotar en hun web-klanten. Op dit moment nemen de makers van Firefox, Google Chrome en Internet Explorer dan ook maatregelen die waarschijnlijk alle certificaten uitgegeven door Diginotar onbruikbaar maken.

DigiD

Diginotar is ook de uitgever van de certificaten die DigiD beveiligen. De gebruikers van Microsoft Internet Explorer, Firefox en de Google Chrome browser zullen bij het gebruik van DigiD worden getracteerd op beangstigende waarschuwingen dat het beveiligingscertificaat niet vertrouwd is. De Nederlandse overheid kan zich niet permitteren dat 90% van de gebruikers hierdoor het vertrouwen in DigiD verliest (en daarom niet langer durft te gebruiken) en zal bliksemsnel naar een andere certificaatverstrekker moeten overstappen.

Overigens is het niet zo dat DigiD veilig wordt door een andere verstrekker van ssl-certificaten. De veiligheid van het DigiD systeem is door de gebruikers (burgers) niet te beoordelen. Ze moeten vertrouwen op de waakzaamheid en deskundigheid van de beheerders van het DigiD systeem. Dat is een kwalijke zaak.

Lijkt best wel veel op die stemcomputers die we gelukkig niet meer gebruiken...

Verwarrende aankondigingen in de trein

In Nederlandse treinen is het gebruikelijk de stations aan te kondigen via de intercom en bij de grotere stations ook de overstapmogelijkheden te vermelden. Dit is vooral van belang voor incidentele reizigers. Juist voor die reizigers moet de informatie duidelijk, volledig, verstaanbaar en correct zijn.
In de recentelijk gerenoveerde sprintertreinen (SGMm) van NS worden tevoren opgenomen berichten omgeroepen bij het naderen van een station en voor vertrek van de grotere stations.
Het volgende bericht is te horen in de sprinter van Eindhoven naar Deurne vlak voor vertrek uit Eindhoven:

Dames en heren. Goedemiddag. Deze sprinter rijdt naar Helmond en Deurne.

Direct na het afspelen van dit bericht zie je soms mensen twijfelen, ze willen nog even vlug uitstappen. Ze zijn ongerust of de trein wel op hun bestemming gaat stoppen. Op de treinaanwijzer op het perron in Eindhoven staan de tussenliggende stations overigens wel netjes aangegeven, net als op de lichtkrant boven de tussenschotten in de trein. Maar niet op alle stations kunnen de treinaanwijzers de volledige lijst van tussengelegen stations tonen.
Door de onhandige formulering suggereert het omroepbericht dat de trein niet op de tussengelegen stations zal stoppen. Dit effect wordt versterkt doordat veel incidentele reizigers niet weten dat sprinter hetzelfde is als de stoptrein van vroeger. Dat soort problemen krijg je onvermijdelijk als je bestaande producten nieuwe, hippe namen geeft. (Maar dat is iets voor een volgende aflevering.)

Hoe moet het wel?

Dames en heren. Deze sprinter rijdt richting Helmond en Deurne en stopt op alle tussengelegen stations.

Was dat even gemakkelijk?
Het woord richting (in plaats van naar) impliceert dat niet alle stations genoemd worden. De laatste zin sluit elke twijfel uit.

Hoe moet je overstapmogelijkheden niet aankondigen?

Dit bericht klinkt in de sprinter van Deurne via Eindhoven en 's-Hertogenbosch naar Nijmegen bij het naderen van Eindhoven:

Dames en heren. Het volgende station is Eindhoven. Hier kunt u overstappen voor Tilburg, Breda en Utrecht centraal. Deze sprinter rijdt naar Boxtel, 's-Hertogenbosch, Oss en Nijmegen.

De formulering van de overstapmogelijkheden suggereert dat er treinen van Eindhoven via Tilburg en Breda naar Utrecht rijden (of dat de trein naar Breda niet tevens de trein naar Tilburg is). Het doet gewoon zeer aan mijn gevoel hoe Nederland in elkaar zit.
Veel erger is dat de lijst onvolledig en verwarrend is. Onvolledig omdat met mensen die richting Weert en Roermond willen geen rekening is gehouden. Verwarrend omdat reizigers die naar 's-Hertogenbosch willen beter in Eindhoven kunnen overstappen (tenzij die trein reeds vertrokken is).
De laatste zin (met de route naar Nijmegen) suggereert dat deze trein alleen op de genoemde stations gaat stoppen. Onjuist; deze trein gaat tussen Eindhoven en Nijmegen nog twaalf keer stoppen. Het is dezelfde fout als in het bericht voor vertrek van Eindhoven naar Deurne.

Half werk?

Het lijkt er op dat iemand bedacht heeft dat er automatische omroepberichten moeten komen die door een professionele stem zouden worden ingesproken, maar dat men verzuimd heeft echt goed na te denken over de inhoud. Hoe zou dit bericht wel moeten luiden?

Dames en heren. Het volgende station is Eindhoven. U kunt hier overstappen voor de richting 's-Hertogenbosch en Utrecht, de richting Tilburg en Breda en de richting Weert en Roermond.
Deze sprinter gaat verder in de richting Boxtel, 's-Hertogenbosch, Oss en Nijmegen en stopt op alle tussengelegen stations.

Het is wat langer, maar het hoeft maar eenmaal ingesproken te worden.
Het recept is simpel. Noem alle redelijke overstapmogelijkheden en gebruik steeds het woord richting gevolgd door enkele bestemmingen. Voor het vervolg van de rit van deze sprinter zelf is dezelfde zinsconstructie gebruikt als eerder.

Het moet dus overnieuw

Bijna alle vooraf ingesproken omroepberichten in deze sprinters zijn verwarrend of feitelijk onjuist. Loes van de Schaft (die de huidige teksten heeft ingesproken) is voorjaar 2011 overleden. Er moet dus iemand anders aan de slag om nieuwe opnamen te maken.

En laat iemand die web site van Loes aanpassen. Het is pijnlijk dat daar nog steeds haar telefoonnummer, email adres, BTW nummer en KVK nummer staan (alsof ze nog opdrachten kan aannemen).

Aanvulling

Maart 2013. De web site van Loes van der Schaft is eindelijk vervangen door een condoleance register.

Overstappen tussen treinvervoerders met de OV Chipkaart

In deze aflevering ga ik dieper in op het probleem van extra in- en uitchecken en extra kosten voor OV chipkaart gebruikers bij treinreizen met verschillende treinvervoerders. Omdat we hebben besloten dat OV aanbesteed moet worden zullen we moeten leven met reizen die door een combinatie van vervoerbedrijven worden verzorgd. Deze problemen mogen niet op de reizigers worden afgewenteld.

Het rapport

Het rapport van de Advies Commissie Permanente Structuur en Dubbel opstaptarief in de treinrailketen is klaar. In hoofdstuk 6 lees ik dat het € 50 000 000 en drie jaar gaat kosten om te realiseren dat treinreizigers die met meerdere treinvervoerders reizen maar éénmaal in en éénmaal uit moeten checken.

Dat geloof je toch niet?

De commissie schrijft (tactvol, diplomatisch?) dat ze de claims voor het bedrag en de implementatieduur niet kon verifiëren. Ik denk dat de commissie zich voor de gek heeft laten houden. Prijs en implementatieduur zijn exhorbitant. Als verklaring wordt ondermeer aangevoerd dat elke ondernemer zijn eigen tariefstructuur kan hebben (met eigen kortingsregelingen, abonnementen, enzovoorts). No shit. Een collega van mij zegt wel eens Iedereen heeft recht op zijn eigen problemen. Dat lijkt me hier volop van toepassing. Als je tarieven te ingewikkeld zijn dan moet je ze simpeler maken!

Tot nu toe is alles wat met de OV chipkaart te maken heeft veel duurder uitgevallen dan verwacht en het heeft ook veel langer geduurd. Mogelijk heeft men, om zich in te dekken, gemakshalve een lekker ruime fudge factor toegepast. Maar het lijkt me waarschijnlijker dat TLS en de OV bedrijven de huidige situatie wel prettig vinden en geen zin hebben in extra werk waar ze zelf niets voor terug zullen zien. Meer gemak voor de reizigers zien zij niet snel terug in hun inkomsten.

Integendeel. De reiziger die met twee treinvervoerders reist en een beetje blundert bij het overstappen (en geen tijd heeft om het achteraf allemaal recht te zetten) betaalt viermaal het borgbedrag van € 20:

1. Bij aanvang van de eerste deelreis wordt € 20 borg afgeschreven.
2. Bij de overstap houdt de reiziger zijn OV chipkaart bij de in-/uitcheckpaal van de tweede vervoerder. De eerste deelreis is nu incompleet en de borg van die eerste deelreis is verbeurd. Tevens wordt ingecheckt voor de tweede vervoerder en € 20 borg afgeschreven.
3. Nog steeds op het overstapstation houdt de reiziger zijn OV chipkaart bij de in-/uitcheckpaal van de eerste vervoerder. De tweede deelreis is nu incompleet en de borg voor de tweede deelreis wordt verbeurd. Tevens wordt opnieuw ingescheckt voor de eerste vervoerder en opnieuw € 20 borg afgeschreven. De reiziger vervolgt zijn reis met de tweede vervoerder (maar is voor die vervoerder niet ingecheckt en riskeert bij controle een boete).
4. Aan het einde van de tweede deelreis houdt de reiziger zijn OV chipkaart bij een in/uitcheckpaal van de tweede vervoerder. De tweede borg bij de eerste vervoerder wordt nu verbeurd en de reiziger wordt bij de tweede vervoerder voor de tweede maal ingecheckt en opnieuw wordt € 20 borg afgeschreven. Omdat de reiziger hiermee aan het einde van zijn reis is wordt ook die borg uiteindelijk verbeurd.

Dit voorbeeld is misschien wat extreem, maar als de trein van de plaatselijke treinvervoerder af en toe een afwijkend spoor gebruikt moet onze reiziger eerst naar het gebruikelijke perron van die plaatselijke treinvervoerder en dan wordt het al een stuk gemakkelijker de in-/uitcheckpalen in de verkeerde volgorde te bezoeken.

Het zou voor de reizigers die tussen verschillende treinvervoerders overstappen al een stuk makkelijker zijn als er op het overstapstation een speciale overstappaal zou staan. De reiziger die hier zijn OV-chipkaart bij houdt wordt in één handeling voor de huidige vervoerder uitgecheckt en voor de andere vervoerder ingecheckt. Deze overstappaal moet er wel heel anders uitzien dan de gebruikelijke in- en uitcheckpalen of -poortjes en de handeling moeten we misschien maar doorchecken of zoiets noemen. Een reiziger die alleen wil uitchecken moet zo'n doorcheckpaal niet kunnen verwarren met een in-/uitcheckpaal.

Het is natuurlijk ook mogelijk de software op de computers achter de in-/uitcheckpalen zodanig te fixen dan het in de verkeerde volgorde bezoeken van de palen toch het (door de reiziger) gewenste effect heeft. Op dit moment zijn de palen eigendom van de verschillende vervoerbedrijven en daardoor ligt dit wat lastig.

De borgsom wordt veel te gemakkelijk verbeurd

Een andere aanpak is het verbeuren van de borg bij de tweede, derde en vierde incheck actie (in het scenario hierboven) aan te pakken. Zeker in het geval de verstreken reistijd sinds het inchecken nauwelijks langer is dan de kortst mogelijke reistijd zou het systeem mogen aannemen dat langs de snelste/kortste route is gereisd. Het klakkeloos wissen van het incheckstatus en verbeuren van de borg wanneer de kaart bij een paal van een ander bedrijf wordt gehouden is veel te kort door de bocht.

Hoe moet het wel?

Het OV bedrijf van de tweede incheck moet een bericht naar het eerste OV bedrijf sturen met tijd en plaats van de geforceerde uitcheck. Het eerste OV bedrijf kan (als de reistijd een beetje klopt) alsnog de eerste reis netjes afsluiten, het verschil tussen de borgsom en de reissom berekenen en het resultaat naar het in-/uitchecksysteem van het tweede bedrijf doorsturen dat dit resultaat op de chipkaart schrijft. Vervolgens kan het systeem van het tweede bedrijf de reiziger netjes inchecken. Dit vergt real-time communicatie tussen de in-/uitchecksystemen van de verschillende treinvervoerders. Als het snel genoeg gaat hoeft de reiziger het niet te merken.

Voor mobiele inchecksystemen (zoals in de bus of tram) is real-time communicatie met een systeem van een treinvervoerder lastig. In dat geval zou het inchecksysteem plaats en tijd moeten vastleggen en die informatie later doorsturen naar het systeem van de vorige vervoerder. Terugboeken van het verschil tussen borg en reissom moet dan bij een in-/uitchecksysteem, of een plaatskaartenautomaat van die vorige vervoerder, of bij een OV chipkaart oplaadautomaat.

Hoe dwingen we TLS en de OV bedrijven de zaak vlot op te lossen?

In een vorige aflevering heb ik voorgesteld dat de OV bedrijven het recht verliezen een starttarief (opstaptarief) te rekenen zolang dubbel berekenen van opstaptarief bij het overstappen tussen de verschillende bedrijven niet goed is geregeld. Als we de treinvervoerders verbieden een borg af te schrijven in het geval de reiziger nog ingecheckt is bij de vorige treinvervoerder en dat ze in zo'n geval de reis maar moeten zien te verrekenen met die andere treinvervoerder (en de reiziger gewoon moeten laten reizen) zullen TLS en deze treinvervoerders het probleem met gezwinde spoed oplossen.

In het rapport dat in het begin van dit verhaal werd aangehaald wordt voorgesteld het tussentijds in- en uitchecken geheel te laten vervallen. Dat is voor de reiziger natuurlijk het simpelst. Het geeft echter problemen wanneer er verschillende routes tussen de begin- en eindhalte van een reis mogelijk zijn die niet allemaal (in dezelfde mate) via alle mogelijke treinvervoerders lopen. Het correct verdelen van de reissom is dan moeilijk.

NS klantenservice - het kastje en de muur

NS stopt per 1 augustus de verkoop van de huidige voordeelurenabonnementen. In een lastig te vinden PDF van NS staat Voor bestaande houders van een Voordeelurenabonnement verandert er niets. Ik heb zo'n abonnement en daar heb ik veel profijt van en de nieuwe soorten abonnementen zijn voor mij minder aantrekkelijk. Eind december zou ik mijn bestaande voordeelurenabonnement graag weer (automatisch) verlengen. Na bestuderen van de info van NS twijfel ik of dat zal kunnen. In het geval dat niet zal kunnen is het voor mij handig om nog in juli op te zeggen en direct een nieuw voordeelurenabonnement af te sluiten. Dan profiteer ik nog tot juli 2012.

Eerste ronde

Ik stel mijn vraag via Internet op vraag stellen van NS klantenservice.

Daarbij moet je het nummer van je OV chipkaart invoeren en je naam, geslacht, adres, geboortedatum, email adres, enz. (Alleen de kleur van mijn ogen en het jaarinkomen hoeven ze niet te weten.) Na invullen en verzenden krijg je direct een emailtje ter bevestiging van ontvangst en ongeveer een werkdag later (best wel snel dus) een meer inhoudelijk antwoord. Dat inhoudelijke antwoord valt nogal tegen:

Hartelijk dank voor uw e-mail.

Helaas kan ik niet inhoudelijk op uw e-mail ingaan, omdat er
gegevens ontbreken. U kunt uw naam en adresgegevens aan ons
doorgeven via een reactie op deze mail. Uw e-mail wordt
beantwoord zodra wij uw gegevens hebben ontvangen. Ik wil u
verzoeken om bij uw reactie het volgende referentienummer te
vermelden: 25684786

Met vriendelijke groet,

NS Klantenservice

Je gelooft je ogen niet. Niet alleen hebben ze die gegevens helemaal niet nodig om de vraag te beantwoorden, maar ik heb ze al met de vraag verstrekt.

Maar goed; ik ben niet te beroerd om ze die gegevens nogmaals te sturen.

Tweede ronde

Nu komt er een complicatie. Ik heb mijn eigen Internet domein (buttonius.com) en daarop kan ik eindeloos email adressen aanmaken. Zodoende kan ik elk bedrijf dat mij wil emailen die email naar een specifiek adres laten sturen. Zo'n email adres vul ik dus ook in als ik bij NS informatie vraag. Als ik met mijn email programma op ontvangen email reageer komt in het uitgaande bericht als afzender mijn email adres bij de TU Delft. Om dat te veranderen moet ik de email configuratie gaan verbouwen en daar heb ik niet zo'n trek in. Als NS vervolgens weer reageert mag dat wat mij betreft ook wel naar dat TU email adres...

Bij NS werkt dat anders. Ik krijg maar liefst twee automatische reacties. De eerste was

De incidentwijziging die u onlangs aangaf, was afkomstig van een
e-mailadres dat niet bij het incident hoort. Ter beveiliging van
de gegevens kunnen wij het incident niet bijwerken met dit
e-mailadres. Als u de eigenaar van het incident bent en uw
e-mailadres is gewijzigd of als u het incident wilt kunnen
bewerken via deze e-mailaccount, wijzigt u de contactgegevens
via de volgende koppeling en dient u uw verzoek opnieuw in.
http://ns.custhelp.com/app/account/profile

Als ik naar de genoemde site ga krijg ik een web pagina met

Fatale fout

Toegang geweigerd

Reden: Adres van client is niet geautoriseerd.

Daar kom ik dus niet verder.

De tweede automatische reactie (die 1 seconde na de eerste binnenkwam) is een bericht dat het email adres waar mijn reply naar toe ging fout is.

This is an automatically generated Delivery Status Notification.

Delivery to the following recipients failed.

       vraagantwoord@ns.nl

Eerst een email dat mijn reactie niet verwerkt kon worden, dan eentje waarin staat dat ie niet bezorgd kon worden. Hier klopt iets niet. Make up your mind guys!

Derde ronde

Ik maak gewoon een nieuw verzoek en deze keer zet ik mijn naam en adres onder de vraag. Enkele minuten later is de gebruikelijke bevestiging van ontvangst binnen en de eerstvolgende werkdag ook het inhoudelijke antwoord:

Wanneer uw contractjaar afloopt, op 30-12-2011, zal deze automatisch 
verlengd worden. Mocht u geen verlenging willen, kunt u het contract
1 maand van te voren opzeggen. Zonder opzegging blijft het contract
doorlopen onder de bestaande Voorwaarden.

Prima! Exact wat ik wilde weten. Jammer dat 't zo moelijk ging.

OV chipkaart - wat is er nog mis?

De tweede kamer vergaderde op 22 juni 2011 voor de zoveelste keer over de OV chipkaart. Nu ging het over afschaffing van de strippenkaart. Sommige kamerleden zijn kennelijk bang dat het met de OV chipkaart nooit meer goed komt als ze de OV bedrijven de kans geven de strippenkaart af te schaffen voordat de OV chipkaart helemaal naar wens werkt.

Wat zijn nu de problemen met de OV chipkaart?

• Vergeten uit te checken is duur; het is lastig je geld terug te krijgen.
• Extra kosten bij overgang van de ene trein- of busvervoerder naar de andere.
• Geen anonimiteit.
• Slechte beveiliging.

Vergeten uit te checken

Dagelijks vergeten veel reizigers uit te checken. In dat geval brengt het systeem het borgbedrag in rekening. Voor bus, tram en metro is dat € 4, bij de trein is dat € 20 of € 10 (bij reductieabonnement). De meeste reizen kosten minder dan het borgbedrag. Om het verschil terug te krijgen moet de reiziger bij het betrokken vervoerbedrijf aan de bel trekken. Een probleem met die teruggave is dat het lastig is te bewijzen waar de reiziger is uitgestapt. Dit is een intrinsiek probleem van de werking van de OV chipkaart. De OV bedrijven moeten nu vertrouwen op de verklaring van de reiziger. Het probleem zou een stuk minder worden door het borgbedrag te verlagen tot de maximale prijs van (de rest van) de rit.

Natuurlijk kan die teruggave procedure een stuk simpeler. Er moet een redelijker balans gevonden worden tussen het gemak waarmee een reiziger zijn vergissing goed kan maken en het gemak waarmee een fraudeur een veel kortere reis kan claimen dan hij in werkelijkheid heeft gemaakt.

Het is mogelijk het aantal claims per chipkaart per jaar te beperken (tot 3 of zo) en zo het mogelijke profijt door valse claims te begrenzen. Ook zouden, bij meerdere claims in een jaar, administratiekosten gerekend kunnen worden. Het terugclaimen moet verregaand geautomatiseerd worden door de claim via Internet te laten verlopen. Het terugstorten op de kaart kan vervolgens bij een oplaadpunt van de kaart. Voor wie geen Internet heeft (en ook geen kennis die even wil helpen) moet de claim telefonisch kunnen. Het is onzinnig dat het nu persé bij het betrokken OV-bedrijf moet; daar moet één nationaal telefoonnummer voor komen.

Extra kosten bij overstappen

Het is te gek voor woorden dat de OV bedrijven dit probleem nog steeds niet hebben opgelost. De minister zou kunnen ingrijpen door te regelen dat bedrijven die dit niet gefixt hebben geen kosten voor het instappen mogen rekenen (dus ook niet voor de eerste instap van een reis); alleen nog voor de afgelegde afstand. Dan is de zaak in no time opgelost!

Geen anonimiteit

Dit blijft een heikel punt. Sommige reizigers reizen tegen een lager tarief (of een nul-tarief) omdat ze een abonnement hebben gekocht. Voor de invoering van de OV chipkaart was het onpractisch van deze reizigers de reisgegevens te verzamelen. Dat is nu akelig eenvoudig geworden. Wie nu gebruik wil maken van een abonnement of een bijzonder tarief moet zijn anonimiteit prijsgeven.

Voor leeftijdgebonden kortingen is dat helemaal niet nodig. Er geldt in Nederland een legitimatieplicht; we moeten ons kunnen legitimeren. Wie 65 jaar of ouder is hoort dat met een legitimatiebewijs te kunnen bewijzen. Als de in-check-apparatuur (door een geluidsignaal) signaleert dat de incheckende reizigers zo'n korting claimt/krijgt kan personeel van het OV bedrijf bij twijfel aan de leeftijd om legitimatie vragen. Om deze reizigers anoniem te laten reizen moet een anonieme chipkaart met leeftijdskorting gekocht kunnen worden.

Studenten en andere abonnementhouders zijn helaas niet eenvoudig te herkennen. Ik zie hier geen handige oplossingen die de anonimiteit waarborgen zonder grootschalige fraude mogelijk te maken.

Slechte beveiliging

Het OV chipkaart systeem is kwetsbaar door klunzige, amateuristische cryptografische beveiliging van de kaarten en door te veel vertrouwen op GPS ontvangers in bussen en trams.

Het probleem met de gekraakte cryptografie is dat de hand-held computer van een conducteur en de in- en uit-check-systemen niet kunnen bewijzen dat een kaart (en alles wat daarop staat) echt is. (Daarvoor zouden deze apparaten telkens moeten communiceren met een centrale data-base; dat is te duur en te traag.) Dit is alleen te verhelpen door een nieuwe generatie OV chipkaarten in te voeren. Hopelijk kunnen de bestaande in- en uitchecksystemen daar tezijnertijd voor worden aangepast.

Het tweede is lastiger. De systemen in de bussen en de trams zijn volledig afhankelijk van een goede plaatsbepaling door GPS. Een GPS jammer kost een paar tientjes en is kleiner dan een pakje sigaretten (maar het is uiteraard een verboden zender). De systemen voor plaatsbepaling zijn een stuk robuuster te maken door gebruik te maken van een systeem dat de afgelegde afstand meet (door wielomwentelingen te tellen). Dat combineren met GPS is wel een stuk ingewikkelder dan alleen GPS gebruiken...