vrijdag 23 januari 2015

Topinkomens, verantwoordelijkheid, eerlijkheid, geloofwaardigheid

Er zijn personen die werkelijk menen dat ze zo goed zijn dat hun inkomen hoger moet zijn dan dat van een minister (de Balkenende norm). Nu zou je kunnen zeggen dat als die personen een werkgever kunnen vinden die bereid is zoveel te betalen, dat de zaak daarmee prima geregeld is.

Maar als het overheid of semi-overheid betreft ben ik het daar niet mee eens.

Hoe bepaal je wat een redelijk inkomen is?

Het zou afhankelijk kunnen zijn van
  • Geschiktheid - capaciteit van de persoon om het werk met sukses te verrichten.
  • Resultaat - de suksessen die de persoon in de afgelopen periode heeft bereikt.
  • Opleiding - hoeveel tijd en geld heeft de persoon besteed aan de opleiding die hem/haar kwalificeert voor het werk.
  • Verantwoordelijkheid van de functie - de mogelijke schade aan personen, goederen, of de organisatie door het maken van een fout.
  • Persoonlijke risico's verbonden aan het vervullen van de functie (gevaarlijk werk, risico van persoonlijke reputatieschade).
  • Representatiefheid - in hoeverre kan de persoon optreden als boegbeeld van de organisatie.
  • Kennisnetwerk - in hoeverre heeft de persoon de juiste connecties (om zaken t.b.v. de organisatie te, eh, regelen).
  • Hoe moeilijk het is een persoon te vinden die dit werk kan doen?
  • Hoe vervelend het is om het werk te verrichten - moet je rotwerk beter betalen dan leuk werk?
  • Onomkoopbaarheid - soms moet je personen die toezicht houden op werkzaamheden zoveel betalen dat het voor de mensen/bedrijven waarop ze toezichthouden niet lonend is ze om te kopen.

Mijn (onbescheiden) indruk is dat bij functies met zeer hoge salarissen het kennisnetwerk van doorslaggevend belang is. De rest lijkt van weinig belang. Idioot hoge inkomens lijken niet te leiden tot bankbestuurders die minder frauderen, minder ondeugdelijke financiële producten verzinnen, of minder knoeien met rapportages waarop de Libor rente gebaseerd wordt.

In de automatiseringswereld geldt dat een goede software ontwikkelaar/ontwerper 10 maal productiever is dan een slechte. Die buitengewoon productieve software ontwikkelaars zijn moeilijk te vinden en alleen vast te houden door ze werk te laten doen waarin ze zich kunnen uitleven. Een goede geldelijke beloning is voor die mensen natuurlijk wel noodzakelijk, maar niet doorslaggevend. De inkomensverschillen in deze branche zijn veel kleiner dan de productiviteitsverschillen.

De nare consequenties

De gevolgen van exceptionele beloningen zijn
  • Als het semi-overheidsbedrijven betreft gaat het over ons geld.
  • Er blijft binnen de organisatie minder geld over voor andere zaken.
  • Het trekt een bepaald soort mensen aan (de mensen waarvoor geld belangrijker is dan de inhoud van het werk).
  • Het kan schadelijk zijn voor het imago van de organisatie.
  • Het is schadelijk voor het solidariteitsgevoel binnen de organisatie.


Kunnen we hier wat aan doen?

Natuurlijk kan dat. Wetgeving kan de inkomens van bestuurders in (semi‑)overheidsbedrijven limiteren. Daar wordt aan gewerkt (tegengewerkt door enkele VVD ministers). Ik moet nog zien dat we dan slechtere bestuurders krijgen (maar dat zal lastig te meten zijn). Een overzicht van topinkomens in de semi-overheid in 2013 is te downloaden van http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/beloningen-bestuurders/documenten-en-publicaties.

Banken (geen semi-overheid, maar we hebben ze echt wel nodig) verschillen onderling wel in hun beloningsbeleid; er is wel wat te kiezen. Veranderen van bank is in Nederland heel eenvoudig. Overstappen naar een andere woningbouwvereniging is lastiger... Daarvoor moet je verhuizen. Ook is het meestal niet praktisch om naar een ander ziekenhuis uit te wijken; de afstand tot het volgende ziekenhuis waar de gevraagde medische expertise aanwezig is (en die een contract heeft met de eigen ziektekostenverzekering) kan groot zijn. Kosteneffectiviteit is zo-ie-zo niet iets waar ziekenhuizen in Nederland zich mee profileren. Studenten zullen de keuze van hun universiteit doen op grond van de aangeboden studies en de reputatie van die universiteit; niet op grond van het inkomen van haar bestuurders. Ook universiteiten staan er niet om bekend dat ze zich profileren met het beloningsbeleid van hun topbestuurders.

Het is niet gemakkelijk om je afkeer van een organisatie om te zetten in uitwijken naar een concurrerende organisatie. Dan blijft het schandpaal-effect over. Zoek eens uit wat het inkomen is van de bestuurders van je woningbouwverening, of, als je bij de semi-overheid werkt, de bestuurders van die instantie. Praat daarover met je buren, vrienden en collega's. Om het schandpaal-effect te benutten moeten we organisaties die exhorbitante beloningen geven voor bepaalde functies kunnen herkennen en die inkomens kunnen vinden. Daartoe kan de al eerder gerefereerde verplichte jaarlijkse rapportage dienen.

Aanvulling

Bestuurders van slecht functionerende verpleeghuizen blijken meer te verdienen dan die van goed functionerende (plusonline.nl)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten