Wat is een euthanasieverklaring waard?

Vrijdag 26 juli 2013 is mijn moeder overleden na een ziekbed van twee maanden. Ze was 86 jaar en ze heeft een goed gevuld leven gehad. Mijn moeder was dierenarts en had een zeer uitgesproken mening over euthanasie. Haar mening vat ik als volgt samen:

Als de voordelen van doorleven niet meer opwegen tegen de ongemakken die gaan komen, dan moet het stoppen.

Met die instelling heeft ze het lijden van duizenden honden en katten verkort. Zo'n einde had ze ook voor zichzelf in gedachten. Helaas is de Nederlandse medische praktijk voor mensen weerbarstiger. De Nederlandse medici lijken bang om zich aan koud water te branden. Daardoor heeft mijn moeder, ondanks alle planning en een recente euthanasieverklaring, de laatste weken van haar leven in ongemak moeten doorstaan. Het heeft langer geduurd dan we hadden gehoopt, maar korter dan we hebben gevreesd.

Waarom werd haar euthanasieverklaring niet gehonoreerd?

Vrij snel na het tekenen van een nieuwe euthanasieverklaring werden tekenen van dementie duidelijk. Soms herkende ze haar eigen kinderen niet. Dat probeerde ze knap te verdoezelen maar daarmee ging ze af en toe pijnlijk in de fout. Dat was heel naar. De vrouw die op dat bed lag had het lichaam van mijn moeder, maar het verstand en de persoonlijkheid van mijn moeder was er niet meer.

Een persoon met dementie heeft vaak geen duidelijke wil en kan veel zaken niet meer begrijpen. Zo iemand kan niet meer goed de bedoeling van de euthanasieverklaring bevestigen (of ontkennen). Vanwege die situatie weigerden alle medici die haar hadden kunnen helpen.

De wet biedt ze echter wel degenlijk die mogelijkheid:

Indien de patiënt van zestien jaren of ouder niet langer in staat is zijn wil te uiten, maar voordat hij in die staat geraakte tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake in staat werd geacht, en een schriftelijke verklaring, inhoudende een verzoek om levensbeëindiging, heeft afgelegd, dan kan de arts aan dit verzoek gevolg geven. De zorgvuldigheidseisen, bedoeld in het eerste lid, zijn van overeenkomstige toepassing.

Voor mij is volkomen duidelijk dat de artsen, op grond van deze wetstekst het leven van mijn moeder op humane wijze hadden mogen beëindigen. Het zou ook niet de eerste keer zijn geweest. Het heeft niet zo mogen zijn en dat neem ik de Nederlandse medische stand kwalijk.

Het is toch verschrikkelijk dat mensen in dit land het slechter hebben dan onze honden en katten als het einde van het leven in zicht komt?

Mijn moeder heeft geluk gehad dat het maar acht weken heeft geduurd. Als onze euthanasiewet goed zou werken had het niet langer dan enkele weken geduurd. Als het lichaam van mijn moeder gezonder was geweest had het, met de huidige medische praktijk, wel acht maanden kunnen duren. Ik moet er niet aan denken.

Overlast door roken

Zoals het vroeger normaal was dat je je auto gratis voor je eigen deur kon parkeren is het in Nederland normaal dat je overal op straat mag roken. Tabaksrook is (ook bij passief roken) bewezen kankerverwekkend. Rokers schijnen het daarnaast hun recht te vinden de as en peuken op straat te gooien.

Van de wal in de sloot

In de horeca is roken inmiddels flink teruggedrongen. Behalve dan op de terrassen. Daar is tegenwoordig niet meer aan de rook te ontsnappen. 's-Zomers een terrasje pakken is voor de niet-roker een groot probleem. Ook het passeren van de ingang van grote kantoren, ziekenhuizen, scholen en universiteiten is vaak niet mogelijk zonder door een rookgordijn te lopen.

Gevaren

Wie nu nog twijfelt aan de gevaren van tabaksrook heeft kennelijk een reality distortion field dat dit soort onwelgevallige informatie extreem goed buiten houdt. Tabaksrook zit, net als asbest, benzeen, formaldehyde in IARC klasse 1; stoffen die bewezen kankerverwekkend zijn. Dat geldt ook voor passief roken. Met asbest zijn we tegenwoordig belachelijk voorzichtig. Dat was vroeger wel anders. De verhalen over sneeuwballengevechten met asbest zijn talrijk. De betrokkenen moeten daarbij enorme hoeveelheden asbestvezels hebben ingeademd. Tegenwoordig maken bedrijven grote kosten om asbest te verwijderen op een manier dat niemand aan de vezels kan worden blootgesteld.

Hoe kunnen we de niet-rokers beschermen?

• De beheerders van grotere gebouwen zouden hun niet-rokende bezoekers tegen rook moeten beschermen door rook-plekken te maken op plaatsen waar niet-rokers niets te zoeken hebben. Daarbij moet de rook niet alsnog door de wind verplaatst kunnen worden naar plekken waar anderen er last van hebben.
• Bestaande rookverboden moeten beter afgedwongen worden. Doordat het rookverbod op de stations niet serieus wordt afgedwongen (met bekeuringen) wordt dit verbod massaal overtreden. Wie dit niet gelooft moet maar eens op een station peuken gaan tellen buiten de officiële rookzones.
• Roken op straat zou verboden moeten worden (zoals in New York City).

Waarom gebeurt er te weinig?

Ondanks de bewezen gevaren vinden veel instanties die de rookoverlast zouden kunnen verminderen dat kennelijk niet hun taak. Dat zouden we kunnen veranderen door dit in een wet of APV te regelen. In een wet kan geregeld worden dat elk bedrijf of instantie haar bezoekers of klanten op en rond haar terrein adekwaat moet beschermen tegen tabaksrook. Dus niet slechts (zoals nu) alleen in de binnenruimtes). Misschien zelfs met een mogelijkheid tot het eisen van een schadevergoeding voor bezoekers die door tabaksrook hebben moeten lopen. Het ministerie van VWS heeft de laatste jaren bijzonder weinig daadkracht getoond tegen overlast door tabaksrook. Van die kant is op dit gebied weinig te verwachten. Maar elke gemeente kan in de openbare ruimte zelf zaken regelen in haar APV.

Er is wetgeving die het vervuilen van de openbare ruimte verbiedt. Helaas wordt ook die wetgeving niet toegepast tegen rokers die hun as en peuken op straat gooien. En kennelijk geldt deze wetgeving niet voor het vervuilen van de lucht met kankerverwekkende stoffen.

Wat gaan we doen met de HSL

NS HiSpeed heeft met Fyra een bijzonder slechte start gemaakt met de treinen tussen Amsterdam en Brussel. Na enkele weken waarin de storingen niet van de lucht waren is de dienst voorlopig opgeheven. De doorslag was het losraken van een paneel van één van de treinen. Het is nog altijd onzeker of de V250 treinen van AnsaldoBreda ooit weer worden ingezet. Op dit moment rijden er alleen enkele Thalys treinen over het traject naar Brussel. Tussen Schiphol en Breda rijden Fyra treinen die niet harder kunnen dan 160 km/h.

In NRC van 30 maart 2013 stond een inderview met Anne Hettinga, directeur van Arriva in Nederland. Hij suggereert dat Arriva (dat tegenwoordig van Deutsche Bahn is) wel in staat zou zijn de HSL te exploiteren. Hij heeft gelijk met zijn mening dat het een blamage is dat de HSL nu nauwelijks wordt gebruikt.

Wat is er allemaal misgegaan?

Vele jaren geleden heeft NS HiSpeed een belachelijk hoog bod gedaan op de vergunning om de HSL te exploiteren. Vervolgens heeft het vele jaren langer geduurt dan verwacht voordat de benodigde treinen werden geleverd. Deze treinen zijn op dit moment nogal storingsgevoelig. Het is zeker denkbaar dat dit verholpen kan worden, maar de Italiaanse fabrikant heeft intussen de schijn wel tegen.
Ook als de V250 treinen betrouwbaar gaan functioneren zal NS HiSpeed geen winst maken op de HSL. Dat is, tegen de prijs die ze voor de concessie betalen niet mogelijk. Misschien is dit een geschikt moment om die hele aanbesteding terug te draaien en opnieuw te beginnen.

Wat willen we met de HSL?

De HSL is betaald door de Nederlandse (en de Belgische) staat. Het maatschappelijk nut van een snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel/Parijs lijkt me evident. Dat nut is maximaal als zoveel mogelijk reizigers het vliegtuig of de auto laten staan en in plaats daarvan over de HSL reizen.
Dat zou het doel moeten zijn van een nieuwe aanbesteding!

De huidige concessie moet geannulleerd

In de huidige concessie staan geen voorwaarden die het aantal passagiers zo groot mogelijk proberen te maken. NS HiSpeed heeft als doel zoveel mogelijk winst (eigenlijk zo weinig mogelijk verlies) te maken op de exploitatie. Het gevolg is dat de prijzen per dag en uur kunnen verschillen. Er zijn geen abonnementen en de reisplanners van NS, 9292OV, Deutsche Bahn, enz. kunnen niet aangeven wat een reis gaat kosten. Kaartjes zijn niet te koop bij de normale plaatskaartenautomaten. Al deze zaken maken reizen per HSL onaantrekkelijk.

Hoe vervoer je zoveel mogelijk reizigers over de HSL?

Je moet de HSL niet exploiteren als een vliegverbinding van Ryan Air, maar als een reguliere trein. De tarieven moeten simpel en voorspelbaar zijn. Kaartjes verkrijgbaar bij elke plaatskaartenautomaat op elk station. De frequentie moet hoog zijn. Dat betekent dat in de piekuren sommige reizigers zullen moeten staan. Een reiziger die een zitplaats erg belangrijk vindt koopt maar een 1e klas kaartje.

Hoe voeren we dit in?

NS HiSpeed krijgt een ultimatum van de staat. Als ze niet binnen enkele weken de exploitatie hervatten wordt de concessie ingetrokken. Er komt een nieuwe concessie waarop NS HiSpeed, maar ook Arriva, enz. kunnen bieden. Het gaat daarbij niet om de hoogste geboden prijs voor de concessie, maar de laagste prijs voor de plaatsbewijzen en de hoogste frequentie. Kortom, het maatschappelijk nut moet maximaal zijn.

Hoe veroorzaak je een bank run?

Op dit moment probeert de EU Cyprus te bewegen de spaarders van haar banken mede op te laten draaien voor de kosten van de redding van die banken. De leden van het Cypriotische parlement hebben (volkomen begrijpelijk) besloten geen politieke zelfmoord te plegen door alle spaarders 6.75% te laten inleveren. Hoe die crisis nu wel opgelost gaat worden is volkomen onduidelijk.

Kleine spaarders laten meebetalen is politieke zelfmoord

Kleine spaarders waren tot nu toe heilig in de EU. Daar bleef je van af. Het begrip kleine spaarder is daarbij wel flink opgerekt. Het betreft tegenwoordig spaartegoeden tot €100 000. Bovendien geldt die garantie voor elke combinatie van spaarder en participerende bank. Door de suggestie de bescherming van kleine spaarders op Cyprus aan te tasten ligt er nu een bank run op de loer. En niet alleen op Cyprus. Afbraak van het deposito garantie stelsel is gevaarlijk.
Op dit moment zijn alle Cyprioten bezig zoveel mogelijk geld uit hun bankrekeningen veilig te stellen. Waarschijnlijk zijn ze daar te laat mee. Maar, wat vandaag op Cyprus kan, kan morgen ook in Griekenland, Italië, Spanje, Portugal en Ierland gebeuren. De inwoners van die landen zijn niet gek. Als ze maar een greintje twijfel hebben over de soliditeit van het deposito garantie stelsel zullen ze hun geld zo snel mogelijk naar veiliger oorden brengen, of omzetten in contanten, goud, enz. Als er in meerdere landen van de Eurozone een bank run ontstaat volgt de rest van de Eurozone vanzelf.
Jeroen Dijsselbloem is, als voorzitter van de Eurogroep, betrokken bij het oplossen van de financiële problemen van Cyprus. Dijsselbloem zou toch moeten weten dat hij met vuur speelt door het vertrouwen in spaartegoeden op het spel te zetten. Het feit dat hij dat toch doet, suggereert dat het deposito garantie stelsel op de schop moet.

Wat is het deposito garantie stelsel?

Het deposito garantie stelsel bestaat sinds 1 januari 2007. Het vervangt de Collectieve Garantieregeling. Deze voorziening had een garantielimiet van €20 000. Bij hogere tegoeden was van het deel tussen €20 000 en €40 000 voor 90% beschermd. Met de huidige regeling kan een spaarder eenvoudig bedragen tot vele tonnen volkomen veilig parkeren.

Er is toch niemand die zo'n spaarder een kleine spaarder noemt?

Zou het niet verstandig zijn het huidige deposito garantie stelsel wat te versoberen?

Versobering van het deposito garantie stelsel

Tot welk bedrag is er sprake van een kleine spaarder? Persoonlijk vind ik een maximum beschermd bedrag van €100 000 per persoon wel genoeg. Daarbij zou het dan niet langer uitmaken over hoeveel banken het bedrag verdeeld is. Gezinsleden kunnen dan (omdat ze met meerdere personen zijn) samen tot een hoger bedrag veilig sparen, maar verdelen over meerdere banken heeft dan niet langer zin.

Superprovincies?

Minister Plasterk bezoekt deze dagen de provincies Noord-Holland, Utrecht en Flevoland ter voorbereiding van fusering van die provincies tot één superprovincie. Het doel van deze fusie is kostenbesparing door minder provinciale ambtenaren en minder problemen bij provincie-grens-overschrijdende zaken. De betrokken provincies zijn tegen en de Nederlandse bevolking ziet het ook niet zo zitten. Dat laatste verbaast mij omdat de Nederlanders het juist bij provinciale verkiezingen laten afweten. Het plan is uiteindelijk tot vijf superprovincies te komen; dit is nog maar het begin.

Wanneer moet je reorganiseren?

Bij elke reorganinisatie hoor je je af te vragen wat de terugverdientijd is. Een reorganisatie kost een éénmalige investering die terugverdiend moet worden met jaarlijkse besparingen. Als de kosten binnen enkele jaren worden terugverdiend is reorganiseren vaak verstandig. Als het meer dan tien jaar duurt om de kosten goed te maken moet je je serieus afvragen of het geld niet beter te besteden is.

Ik heb van deze voorgenomen provinciale herindeling geen financiële onderbouwing gevonden. Dat geeft te denken... Maar misschien is er een andere benadering mogelijk.

Hoeveel onderdelen zou een groter deel moeten hebben?

Laten we eens wat voorbeelden bekijken.

Bestuurslaag	Onderliggende bestuurslaag	Aantal delen
Europese Unie	lidstaten	27
Nederland	provincies	12
Nederlandse provincie	gemeenten	34 (gemiddeld) minimum: 6 (Flevoland) maximum 67 (Zuid-Holland en Noord-Brabant)
Nederland	waterschappen	25

Die verhoudingen liggen tussen 6 en 67. Dat is een fors bereik. En de plannen voor provinciale herindeling zouden dit bereik flink vergroten.

Zou er niet een optimum zijn in de verhouding van het aantal delen bij elke lagere bestuurslaag? Net zoals er een optimale grootte is van het aantal leerlingen in een klas en het aantal klassen op een school?

Vast wel...

Hoe groot zou dat optimum zijn?

Willen we het aantal gemeenten ongeveer hetzelfde houden en houden we tussen rijk en gemeenten één bestuurslaag (de provincies), dan ligt dat optimum in de buurt van 20. We krijgen dan 20 provincies met gemiddeld 20.4 gemeenten. Natuurlijk hoeft het aantal gemeenten per provincie niet voor alle provincies gelijk te zijn. Dat moet ook nooit een doel op zich worden. Nederland kent grote verschillen in bevolkingsdichtheid, grootte van gemeenten en waterschappen. Zolang de extremen niet te gek zijn zorgt dat voor een gezonde diversiteit. Soms kunnen grotere organisaties efficiëntie leren van kleinere, soms juist andersom. Het huidige aantal van 12 provincies is zo gek nog niet.

Maar de extremen nog extremer maken lijkt me onverstandig. Heeft minister Plasterk echt niets beters te doen, of ben ik veel te simpel bezig?

Waarschuwingen voor wegpiraten?

Radio West gebruikt RDS om verkeersdeelnemers te waarschuwen voor flitsers (camerasystemen die snelheidsovertreders automatisch registreren). Ik denk dat ze daar de maatschappij geen dienst mee bewijzen.

RDS lezen tijdens het rijden is gevaarlijk

RDS is een systeem dat teksten van maximaal 8 tekens op het scherm van de (auto-)radio toont. Het verzenden van de lokaties van de flitsers wordt afgewisseld met andere berichten; elke paar seconden verschijnt een nieuwe tekst. Een autobestuurder die wil weten of er flitsers langs zijn of haar route staan zal dus elke paar seconden naar het schermpje van de radio moeten kijken. Dat lijkt me, kwa gevaarzetting, ongeveer even onwenselijk als telefoneren tijdens het rijden.

Grote verschillen in snelheid maken het verkeer gevaarlijk

De bestuurder die zich aan de maximumsnelheid houdt heeft niets te vrezen van snelheidscontroles. Elke km/u verschil van de snelheid met de rest van het verkeer verhoogt het ongevalsrisico aanmerkelijk.

Waarom doet radio West dit?

Ze vermoeden dat ze hun luisteraars er een plezier mee doen.

Wie betaald bepaalt?

Omroep West (waar Radio West onder valt) heeft een jaarlijks budget van ongeveer € 14 miljoen. Daarvan is bijna € 11 miljoen subsidie. (Zie het jaarverslag van Omroep West.) Ik vind het vreemd dat de Provincie Zuid-Holland en de andere subsidieverstrekkers geld betalen dat ingezet wordt op een manier die de verkeersveiligheid schaadt. Kennelijk vinden de subsidieverstrekkers dat ze zich niet moeten bemoeien met de uitzendingen, maar het zou ook kunnen dat ze niet beseffen dat de subsidie ook hiervoor wordt gebruikt.

Radio West is niet de enige

Er zijn veel omroepen die mondeling, of per RDS de plaatsen van flitsers doorgeven. In het voorgaande heb ik Radio West gebruikt als voorbeeld. Mijn kritiek betreft net zo goed de andere omroepen die deze informatie mondeling, of via RDS uitzenden.

Ziektekostenverzekering en inkomstennivellering

In de formatieonderhandelingen voor het kabinet Rutte 2 heeft de PvdA een vermindering van de verschillen van besteedbaar inkomen bedongen en dit wil men realiseren door de premies voor de verplichte ziektekostenverzekering sterk inkomensafhankelijk te maken.

Als de huidige plannen doorgaan zal de ziektekostenpremie voor mensen met hogere inkomens een veelvoud van de werkelijke kosten van deze verzekering gaan bedragen.

Dat lijkt mij een onhoudbare situatie.

In Nederland is het verplicht een ziektekostenverzekering te hebben. Maar met toeslagen op verplichte verzekeringen wordt het lastiger de verzekeringsplicht af te dwingen. Ook kunnen verzekeringsmaatschappijen in andere EU landen proberen polissen te verkopen aan Nederlanders waarbij die inkomensafhankelijke premie of toeslag wordt omzeild. Natuurlijk probeert men dat met wetgeving te blokkeren, of de toeslag ook van toepassing te verklaren op buitenlandse polissen. Ik vermoed dat de EU verdragen en regels dat een onredelijke beperking van het EU verkeer van diensten vinden. In elk geval kan het jaren duren voordat het tot op de juridische bodem is uitgevochten.

Hoe moet het wel?

Voor het verkleinen van verschillen in besteedbaar inkomen is een progressief belastingtarief het geëigende middel. Elke andere aanpak maakt de zaak onnodig ingewikkeld en onoverzichtelijk.

De VVD aanhang en eerste kamer fractie zijn falikant tegen deze inkomstennivellering. Daardoor is de kans dat het plan doorgaat heel klein. Ik vind de inkomstenverschillen in ons land nogal groot. Maar voor het verminderen daarvan moet je wel de juiste weg bewandelen.

Aanvulling 9 november 2012

In nieuw kabinetsoverleg lijkt men nu toch te kiezen voor inkomensnivellering door aanpassingen van de inkomstenbelastingen: Omstreden plan zorgpremie is van tafel. Hopelijk gaat het gezond verstand alsnog zegevieren.